Ach te nowości! Pierwsze dni stycznia oznaczają konieczność poradzenia sobie nie tylko z postanowieniami, ale również bogatszą o nowe utwory w domenie publicznej kulturą. Wygasanie po 70 latach od śmierci autorów i autorek praw majątkowych do ich twórczości oznacza możliwość ich swobodnego wykorzystywania. Z czego więc, w związku z tym możemy korzystać od 2017 roku? Oto coroczna edycja przeglądu powiększającej swój zasięg domeny publicznej (gdyby nie była wystarczająca w ostatnim akapicie więcej linków do list i tabelek, których przeszukanie zapewne zajmie Ci kilka nocy).
Polska
Józef Mehoffer, przedstawiciel Młodej Polski, malarz, jeden z najwybitniejszych polskich witrażystów, secesyjny twórca grafik użytkowych, wykładowca. Jego najbardziej znany obraz „Dziwny ogród” znajduje się w Muzeum Narodowym w Warszawie co napawa nadzieją, że wysokiej jakości reprodukcja znajdzie się szybko w sieci i w Wikipedii. Ciekawostki o tym dziele przeczytacie w portalu culture.pl. Więcej obrazów (których cyfrowe wizerunku dostępne są na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa) Mehoffera można znaleźć w cyfrowych zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie np. Witraż – Vita somnium breve (powyżej) i wiele rysunków oraz prywatnych przedmiotów.
Adam Hannytkiewicz, drugi malarz i edukator artystyczny (zakładał i uczył w kilku szkołach i instytutach Sztuk Pięknych) w tym przeglądzie, autor pejzaży i przedstawień architektury. Sporo jego obrazów można odnaleźć w w kolekcji Muzeum Narodowego w Warszawie m.in. mój ulubiony „Robotnicy”.
Świat
Gertrude Stein, powieściopisarka, poetka, krytyczka i kolekcjonerka sztuki. Organizowała w swoim paryskim mieszkaniu salon, w którym bywali przedstawiciele europejskiej awangardy i amerykańskiego straconego pokolenia, malarze Picasso, Matisse, Hemingway, Joyce. Jej najbardziej znana powieść „The Autobiography of Alice B. Toklas,” to autobiografia pisana oczami jej życiowej partnerki. Wiele ze swoich wierszy Stein pisała do kompozycji muzycznych i operowych. Tłumaczenie na polski jej poezji ma pojawić się w bibliotece cyfrowej Wolne Lektury, a tymczasem jej prace w oryginale możne znaleźć w Projekcie Gutenberg.
H. G. Wells, do dziś inspiruje kolejne pokolenia filmowców i pisarzy. Słuchowisko radiowe na bazie jego najbardziej znanej powieści „Wojny światów”, reżyserowane przez Orsona Welles’a, wywołało panikę w mediach i wśród słuchaczy. Wehikuł czasu, kolejna ze znanych powieści science fiction tego pisarza jest już dostępna w bibliotece cyfrowej Wolne Lektury w polskim tłumaczeniu Feliksa Wermińskiego. Czekając na kolejne polskie wydania można zaś zagłębić się w jego twórczość w oryginale dzięki Projektowi Gutenberg, a nawet posłuchać otwartych audiobooków na LibriVox.
John Maynard Keynes, jeden z najbardziej znanych ekonomistów XX wieku, którego poglądy były reakcją na Wielki Kryzys. Keynes krytykował możliwość samoregulacji rynku i uważał, że celem państwa powinny wspieranie mniej zamożnych grup społecznych, zmniejszanie bezrobocia i progresywne podatki (w ramach, których bogatsi płacą więcej). Jego prace w języku angielskim można znaleźć na stronach Internet Archive oraz Projektu Gutenberg.
Patty Smith Hill, edukatorka i współautorka jednej z najbardziej kontrowersyjnych piosenek wszechczasów czyli… „Happy Birthday”. Wraz z siostrą skomponowały utwór „Good Morning to All” (inspirowany starszymi melodiami), na bazie którego powstało „Happy Birthday”. Dlaczego jest to utwór kontrowersyjny? Do 2016 roku trwał w amerykańskich sądach niezwykle długi proces ustalania że wytwórnia Warner/Chappell nie ma prawa (jak robiła to przez lata) pobierać ogromne opłaty za utwór, który jak wiele osób twierdziło już dawno powinien był przejść do domeny publicznej, co wreszcie potwierdzili sędziowie.
Allan Brooks, kanadyjski ornitolog i ilustrator, w samej Wikimedia Commons można znaleźć ponad setkę niesamowitych rysunków ptaków i ich środowiska, w którym żyją konkretne gatunki. Ilustrowane przez niego książki znajdziemy w świetnej (opisywanej już kiedyś na łamach otwartych zasobów) The Biodiversity Heritage Library.
Gdzie szukać więcej?
Polska i angielska Wikipedia przygotowały jak co roku bardzo kompleksowe listy, w których można odkryć mniej znane a ciekawe postacie i ich twórczość:
Lista polskojęzycznej Wikipedii.
Lista angielskojęzycznej Wikipedii.
Ilustracje:
Witraż – Vita somnium breve, Józef Mehoffer, Krakowski Zakład Witraży S.G.Żeleńskiego, wizerunek cyfrowy na licencji CC BY 3.0
Wojna światów, Alvim Corréa, ilustracja książkowa z belgijskiego i hiszpańskiego wydania, domena publiczna.
Bullock Oriole, Allan Brooks, ilustracja z książki The birds of Washington : a complete, scientific and popular account of the 372 species, domena publiczna.